Deprem Mühendisi şehri gezip konuştu: “Sakarya’nın üzerinde ölü toprağı var”

MEDYABAR.COM// Fatih Bulsun ve Merve Topal’ın haberi
1967 yılında yaşanan büyük depremin ardından  Sakarya, 1999 yılında 17 Ağustos ve 12 Kasım olmak üzere 2 büyük deprem daha atlattı. Bu depremlerde binlerce can kaybı yaşanırken şehir merkezinde bulunan birçok yapı da hasar gördü.

İnsan yoğunluğunun en fazla olduğu Atatürk Bulvarı, Çark Caddesi ve Dar Sokak adıyla bilinen Dr. Nuri Bayar Caddesi’nde bu depremleri görmüş 30, 40 hatta 50 yıllık binalar bulunuyor.

Kentsel dönüşümde yatay mimaride 3 kata izin verilirken yerinde kentsel dönüşüm konusunda ise ‘kata kat’ adedince izin veriliyor. Sakarya’da hem siyasilerin, hem bürokratların, hem de Sivil Toplum Kuruluşlarının sık sık gündeme getirdiği kentsel dönüşüme ne yazık ki yeterince önem verilmiyor.

Deprem Mühendisi ve İnşaat Laboratuvar Mühendisi Ahmet Reşat Uzun şehirdeki bu riskli, deprem görmüş ve kentsel dönüşüme uğraması gereken yapılara  dikkat çekerek acil uyarılarda bulundu.

"Çok cesur bir Sakarya görüyorum!" 
İnsanların riskli yapılarda rahat bir yaşam sürdüğünü söyleyen Laboratuvar İnşaat Mühendisi Ahmet Reşat Uzun, "Sakarya 99 depremini yaşamış bir şehir olarak üzerinde ölü toprağı bulunduruyor. İnsanlar 4-5 katlı binalarda yaşamlarını çok rahat bir şekilde korkusuzca sürdürüyorlar. Çok cesur bir Sakarya görüyorum. Cevat Bey pasajı kesin olmamakla beraber 50 yıllık bir yapı. Bu yapıda kentsel dönüşümün yapılıp yapılmayacağı hususunun değerlendirilmesi gerekiyor. Bu da deprem testi yapılarak oluyor" dedi.

"İşin ehli mühendisler tarafından yapılandırılmalı"
Riskli yapıların denetlenmesi gerektiğini belirten Uzun, "Karot almak yapıda hiçbir risk meydana getirmiyor. Bardak büyüklüğünde beton parçaları. Riski sadece şu noktada devreye giriyor. İşin, ehli olmayan inşaat mühendisleri tarafından asla yapılmaması gerekiyor. İlk önce yapının görsel olarak kontrolü yapılmalı. Projelerin statik hesapları mevcutsa belediyeden alınması gerekiyor. Bunlar üzerinden çalışma yapmak gerekiyor. Hangi kolon ve perdelerden numune alınacağı tespit ediliyor. Yeni yönetmeliğe göre eski yapılara yeniden performans analizi gerekiyor. Riskli yapılar için sim belgeli mühendislere başvurarak yapınızı kontrol etmeniz gerekiyor" ifadelerini kullandı.

"Sakarya ciddi anlamda tehlike altında" 
Sakarya'nın eski yapılarla çevrili olduğunu söyleyen Ahmet Reşat Uzun, "Sakarya'nın kalbi olan Çark Caddesi eski yapılarla dolu bir cadde. Sadece Çark Caddesi değil, Sakarya'nın birçok yerinde yüksek katlı bina bulunuyor. Minimum 40 yıllık yapılar var. 99 depreminde zemindeki sıvılaşmadan ötürü yapılarda batmalar ve yan yatmalar meydana geldi. Çark Caddesi ticari anlamda çok büyük bir risk altında. Çevre illerde meydana gelen depremler de Sakarya'yı ciddi anlamda tehdit ediyor. Zeminde güçlendirme yapılmadığı sürece bu yapıların hepsi risk altında" sözlerini dile getirdi.

"Binalara risk deneyleri yapılmalı" 
Her vatandaşın ailesini ve sevdiklerini düşünmesi gerektiğini söyleyen Uzun, "Sakarya halkı çocukları için, kendi için, ailesi için mutlaka risk deneyleri yaptırmak zorunda. Yapı sahibi ilgili belediyeden onaylı projesini alacak. Depremde uygun olmayan bölüm var mı tespit edilecek. Sakarya nemli bölge. Eski yapıların birçoğu beton içinde tutma, yani sıyrılma özelliği çok zayıf" ifadelerini kullandı.

"Zemin etüdü yapılmalı"
Denetimli bir yapıda riskin azaldığını belirten Laboratuvar İnşaat Mühendisi Ahmet Reşat Uzun, "Zemin etüdü yapmak gerekiyor. Zeminin mekanik taşıma gücü, ona göre yapının statik betonarme hesabı bize mevcut yapının depreme karşı dayanım gücünü verecektir. Kentsel Dönüşümde yapı hukuksal olarak muhafaza ediliyor. Kentsel Dönüşümde bir maliyet söz konusu. Yapılar deprem öncesinde yapıldıysa kesinlikle çok riskli. Denetimli bir yapıysa eğer, inşaat mühendisleri tarafından denetliyse o yapının riski azalıyor" dedi.

"Deprem izolatörü ve deprem risk raporu istenmeli" 
Daire ve dükkan satın alırken de sorulması gereken ve önemli noktalara değinen Uzun, "Yerli ve milli deprem izolatörü yapmak mümkün. Toplu insanların yaşadığı, girdiği mekanlarda deprem izolatörü ve kesinlikle deprem risk raporu istenmeli. Daire satın alırken de, dükkan satın alırken de bunları sorun" dedi.

"Sakarya'da ki binalar o kadar makyajlı ki..." 
Buluna yapıların yorgun ve yaşlı olduğunu söyleyen Uzun, "Dar Sokaktaki yapıların birçoğu yaşlı, yorgun yapılar. Deprem atlatmış yapılara yorgun yapılar diyoruz. Bu yapılar deprem yönetmeliğindeki yeni sistemlere göre projelendirilmiş yapılar değil. O yüzden olası bir depremde bu yapılar çok büyük bir risk oluşturuyor. Maalesef halkımız bunu göremiyor. Binalar o kadar makyajlı ki... Çok güzel kaplama yapmışlar. Yapının albenisi çok. Oysa ki betonarme karkasının elden geçirilmesi lazım. Bu yapıların depreme dayanaklılık durumunu ortaya koyan raporlar oluşturacağız" ifadelerini kullandı.

"Kentsel dönüşüm yapılmalı" 
Kentsel dönüşüme başvurmanın kolay olduğunu dile getiren Uzun, "Kentsel dönüşüm, güçlendirme yapılması gerekiyor. Sakarya'da zemin çok riskli. Zeminle beraber bu yapıların denetlenmesi gerekiyor. Buna göre binalara güçlendirme yapılmalı ya da yıkılması gerekiyorsa yıkım kararı alınmalı. Kentsel dönüşüme başvuru yapmak çok kolay. İlgili Belediye'ye başvuru yapılacak. İmar durumu alınacak. Hiçbir alan ve kat kaybı olmadan Kentsel dönüşüm yapılabilir" diyerek herkesin kentsel dönüşüme başvurması gerektiğini söyledi.